O języku macedońskim

Język macedoński a Aleksander Macedoński

Drugie skojarzenie z tym językiem to zapewne starożytna Macedonia, na czele której stał jeden z najwybitniejszych wodzów w dziejach historii – Aleksander Wielki. Kiedy państwem władał Aleksander, jego mieszkańcy posługiwali się językiem greckim z racji wpływów Hellady. Taka sytuacja trwała aż do VII wieku, kiedy na te ziemie przybyli Słowianie. Ich oddziaływanie było tak duże, że pod koniec wieku XIX Grecy uznawali mieszkańców Macedonii za Bułgarów lub Serbów, a Bułgarzy czy Serbowie traktowali ich jak Greków. Mieszkańcy tego kraju poczuli się dotknięci tym, że nikt nie dostrzega ich odrębności narodowej, zaczęli więc określać się mianem Macedończyków. Mówili już wtedy językiem macedońskim, który swoje korzenie miał w przybyciu Słowian - historycznie jest on bowiem najbliższy językowi starocerkiewnemu, opartemu na dialektach słowiańskich z okolicy greckich Salonik. Mimo że język był używany od dłuższego czasu, przestał być uznawany za dialekt dopiero w latach 40 XX wieku – został wtedy urzędowym językiem Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii. Co ciekawe, Grecy nadal nie akceptują tego języka jako macedońskiego. Nazywają go „słowiano-macedońskim”. Ciężko jednak polegać na Grekach w kwestii macedońskiej, bowiem ze względu na ich żądania Macedonia na arenie międzynarodowej musi posługiwać się nazwą FYROM (Była Jugosłowiańska Republika Macedonii). Dzieje się tak, ponieważ Grecy twierdzą, że Macedonia to przede wszystkim kraina historyczna ze stolicą w Salonikach, nie zaś współczesne państwo.

Cechy języka macedońskiego

Język macedoński jest językiem słowiańskim. Nazywa się go nawet spadkobiercą języków sołuńskich, czyli takich, na podstawie których Cyryl i Metody stworzyli najstarszy znany słowiański język literacki. Nic więc dziwnego, że ma wiele wspólnego z językami państw sąsiadujących z Macedonią. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że gramatyka przypomina gramatykę bułgarską, a słownictwo w dużej mierze pokrywa się z językiem serbskim. Wspomniana już gramatyka jest w macedońskim niezwykle skomplikowana. Odmiana rzeczownika jest dość prosta. Nie istnieją przypadki, a jedyna rzecz, jaka może zaskoczyć rdzennych Słowian to rodzajniki. Nie przypominają one jednak tych znanych z języka niemieckiego – dodawane są na końcu słowa i pisane łącznie. Dużo bardziej skomplikowana jest odmiana czasownika. Dzieje się tak między innymi z powodu bogactwa czasów obecnego w języku macedońskim. Co ciekawe, właściwie wszystkie te czasy są używane przez Macedończyków w życiu codziennym. Istnieje (i jest używany!) nawet osobny czas, czas przeszły złożony, stosowany tylko i wyłącznie w przypadku narracji historycznej. Czyni to trudnym nie tylko naukę tego języka, ale także jego odbiór i umiejscowienie wydarzeń, o których opowiadają nam Macedończycy, w odpowiedniej relacji czasowej.

Język macedoński a język polski

Macedończyk to przedstawiciel kolejnej narodowości, którego można by podstawić w miejsce Węgra w rymowance: Polak, Węgier, dwa bratanki. Macedończycy bowiem bardzo lubią Polaków. Cenią ich otwartość i bezpośredniość. Z tego powodu wykazują bardzo dużo życzliwości, gdy Polacy próbują się z nimi porozumieć. Dodatkowo, niektóre wyrażenia w języku macedońskim są podobne do języka polskiego – czy „добар ден! [dobar den!]” albo „добровечер [dobroveczer]” brzmią podobnie? Podobne są również nazwy dni tygodnia czy miesięcy, dzięki czemu dogadanie się z użytkownikami języka macedońskiego nie jest sprawą tak trudną, jak mogłoby się wydawać.

Niewątpliwie warto udać się do bogatej historycznie Macedonii i zapoznać się z jej językiem. Może on stanowić wyzwanie dla osób lubiących uczyć się języków – ich gramatyka diametralnie różni się od polskiej, upraszczając niektóre aspekty, a niektóre znacznie utrudniając. Dodatkową zachętą może być fakt, że każda próba komunikacji w języku macedońskim zostanie przez Macedończyków przyjęta z szerokim uśmiechem. Szczególnie jeśli na samym początku powie się „Polska”.